کاشت بذر کاکتوس به صورت حرفه‌ای و تخصصی برای کسی که قصد وارد شدن به این حرفه را دارد بسیار با اهمیت است. شما به عنوان یک پرورش دهنده کاکتوس باید در همه زمینه های کاشت، داشت، برداشت متخصص شوید. کاشت بذر کاکتوس مزایای زیادی دارد که در ادامه بیان میکنیم. تقریباً در تمامی فصل‌ها میتوان بذر کاکتوس با فراهم کردن شرایط کاشت اقدام به کشت کرد. منظور از شرایط کاشت؛ نور دما و رطوبت به‌خوبی تنظیم شود تا بهترین درصد جوانه زنی و رشد صورت گیرد. در ارم کاکتوس بهترین زمان و روش کاشت بذر کاکتوس را به شما آموزش می‌دهیم.همچنین طرز تهیه بستر کشت کاکتوس و بهترین روش برای پرورش انواع کاکتوس را یاد میگیرید. برای شروع کافی است شرایط کاشت بذر را فراهم کنید.
[ez-toc]
بهترین بذر کاکتوس برای تازه کارها:
قبل از شروع آموزش برای کسانی که برای اولین بار قصد کاشتن بذر کاکتوس را دارند توصیه میکنیم که از بذر های خانواده آستروفیتوم ها، آستریاس استفاده کنید، چون هم راحت جوانه زنی می کند و هم بذر نسبتا درشتی دارد. در ابتدا از بذر های معمولی شروع کنید به کشت کردن و بذر های کلکسیونی و گرون قیمت نکارید. زیرا ممکن است به علت مواردی از جمله آفت و بیماری ها خزانه شما از بین برود و متضرر شوید. و در این راه تجربیات کسب خواهید کرد که فقط با کاشت خزانه میتوان آن را کسب نمود.
ولی اگر شما تمامی مراحل را به‌خوبی انجام دهید و سموم و قارچ‌کش باکیفیت استفاده کنید و موارد ایمنی جهت رشد بهتر و پیشگیری از بیماری ها را رعایت کنید تلفات به حداقل یا صفر می‌رسد. درهرصورت قسمتی از بذرها یا سبز نمی‌شوند یا دچار بیماری میشود تا ۱۰ % طبیعی و نرمال است. ولی اگر بیشتر از ۱۰ % تلفات در خزانه مشاهده کردید یک جای کار ایراد دارد و حتماً به دنبال رفع آن باشید که در اینجا خطای انسانی باعث این امر شده است.
بهترین زمان کاشت بذر کاکتوس:
شما در هر زمان در طول سال میتوانید اقدام به کاشت بذر کاکتوس کنید. بهترین زمان برای کاشت بذر اواسط اسفندماه و بهار است. ولی شما در تمام فصل می توانید با فراهم کردن شرایط جوانه زنی بذر اقدام به کشت و تکثیر کاکتوس کنید. کاشت بذر کاکتوس در خانه پشت پنجره به شرطی که نور ورودی، دما و رطوبت را کنترل کنید در طول سال قابل کاشت است.
شرایط لازم برای کشت بذر کاکتوس:
یکی از مهمترین عوامل جوانه زنی بذر کاکتوس رطوبت بستر کشت، دمای محیط و نور می باشد. حتما سعی کنید رطوبت بستر کشت بالا باشد تا جوانه زنی به خوبی صورت گیرد. دما نیز یکی از پارامتر های مهم در جوانه زنی هستو نباید کمتر از 18 درجه شود.
دما: بذر کاکتوس ها اکثرا برای جوانه زنی به دمای حداقل 18 الی 35 درجه نیاز دارند اما بهترین و ایده ال ترین دما برای جوانه زنی 20 الی 25 درجه است. ولی برای بعضی کاکتوس ها مثل دیکسو ها دمای بالای 30 درجه جوانه زنی خوبی دارند. یا برخی دیگر از کاکتوس ها دمای کمتری جوانه زنی میکند. به طور کلی با فراهم کردن شرایط جوانه زنی هم در گلخانه خانگی هم در خانه میتوان در طول سال بذر کاکتوس را کشت کرد.
رطوبت: برای جوانه زدن بهتر حتما باید رطوبت محیط کشت بالای 80 درصد باشد. برای بالا بردن رطوبت در محیط های کوچک مثل گلخانه خانگی یا پشت پنجره شما میتوانید از نایلون های زیپ کیپ یا ظروف جانانی استفاده کنید که ذرب شفاف دارد. در کل از روس های مختلف میتوان رطوبت را بالا برد با توجه به امکانات موجود یکی از روش ها را انتخاب کنید. به مناسبترین استفاده از نایلون زیپ کیپ هست.
نور:بذر کاکتوس برای جوانه زدن به نور نیاز دارد. یک پنجره آفتابی مکان خوبی است، اما مراقب باشید نور خیلی قوی و در نتیجه خیلی داغ نباشد. سعی کنید نور فیلتر شده استفاده کنید تا جلوی تابش شدید آفتاب گرفته شود. برای این کار می توان از پرده های توری یا شید های مخصوص گلخانه استفاده کرد.
پیشنهاد ویژه : پک کامل کاشت بذر کاکتوس ( گلدان تایلندی، خاک کاکتوس، سم گرانول، کود گرانول،ظرف شیشه ای، کاور و …)
مزایای تکثیر کاکتوس از طریق بذر:
یکی از مهمترین مزایای کاشتن بذر،این است که شما با هزینه کمتری صاحب گیاه بسیار ارزشمند می شوید. کاشتن بذر مثل تخم مرغ شانسی هست. از داخل این بذر ممکن است یک کاکتوس کمیاب و ارزشمند تولید شود که شاید چند برابر هزینه ای که برای خرید بذر و کاشت کرده اید با فروش همان گیاه نصیب شما شود. به طور کلی در خرید بذر کاکتوس خیلی دقت کنید و از فروشنده های معتبر تهیه کنید. خرید بذر یکی از چالش های بزرگ برای تازه کارهاست.
تجربه خودم رو در مورد خرید بذر با شما به اشتراک میگذارم. زیرا از لحظه ای که شما بذر را خریداری و کشت می کنید، در بعضی واریته ها از زیر 1 سالگی شکل و ارزش خودش را نشان می دهد. ولی در بسیاری موارد ممکن است بعد 2 سال حتی 3 سال گیاه شکل واقعی خودش را نشان دهد. مثلا واریته آستریاس هانازونا، بعضی واریته وی تایپ، آستروفیتوم شاخ بوفالو، آستروفیتوم کیکو و تعدادی واریته دیگر که بسیار دیر بازده بوده و باید حداقل گلدان 6 را پر کند تا شکل و شمایل مادری را به خود بگیرد.
ترفند رشد سریع کاکتوس:
برای اینکه بذر های شما پس از سبز شدن زودتر به رشد سریع برسد شما میتوانید آن ها را روی پایه پرسکیا پیوند بزنید که در این مقاله به طور کاملا حرفه ای به شما آموزش پیودن پرسکیا را مطالعه کنید. پایه پرسکیا رشد بسیار سریع به پیوندک میدهد که یکی از مزایای بارز این پایه پیوند میباشد. بعضی موارد دیده شده در شرایط ایده ال تا 3 برابر رشد کرده است. در کل پایه پرسکیا علاوه بر حسن های زیاد، معایبی دارد که میتوان چشم پوشی کرد.
بیشتر بخوانید: 7 نکته مهم قبل از خرید بذر کاکتوس
لوازم موردنیاز جهت کاشت بذر کاکتوس:
- پیت ماس سیاه
- کوکوپیت
- شن و ماسه
- پودر زغال فعال
- پرلیت
- لیکا درشت یا شن درشت
- سم قارچ‌کش
- سم حشره‌کش
- محرک جوانه‌زنی
- گلدان
- نایلون کاور
- اتیکت گلدان
- بذر آستریاس
خاک بستر کشت کاکتوس:
یکی از مهمترین مراحل کاشت بذر کاکتوس تهیه بستر خاک مناسب است. بهترین خاک پیت ماس سیاه هست. این پیت ماس به علت اینکه ماه‌ها گیاهان شما رو تغذیه میکند باید باکیفیت و مرغوب باشد. به‌هیچ‌عنوان از پیت ماس های معمولی استفاده نکنید. زیرا پیت ماس غیراستاندارد به‌سرعت رطوبت خود را از دست میدهد و سطح خزانه خشک میشود و باعث به‌وجودآمدن مشکاتی میشود.
از کوکوپیت برای ترکیب با پیت ماس جهت نرم شدن بافت خاک استفاده میشود. میتوان از ترکیب پیت ماس و شن شسته شده استفاده کرد؛ ولی بعد از ماه‌ها سطح خاک خزانه سفت میشود، ولی در صورت اضافه‌کردن کوکوپیت یک بستر نرم و با زهکش عالی ایجاد میشود.
سم قارچ‌کش:
یکی از مراحل مهم در کاشت بذر کاکتوس، ضدعفونی‌کردن خاک است. برای جلوگیری از هرگونه عوامل بیماری‌زای قارچی حتماً باید خاک بستر خزانه قارچ‌کشی و ضدعفونی شود. سموم مورداستفاده برای این کار: قارچ‌کش ایپرودیون کاربندازیم، کاربندازیم، مانکوزب و سایر قارچ‌کش‌های موجود در بازار میتوان استفاده کرد.
نکته مهم: همیشه برای ضدعفونی خاک سعی کنید کمی بیشتر از دز توصیه شده استفاده کنید. مثلاً دز مصرفی برای قارچ‌کش کاربندازیم 2 گرم در 1 لیتر آب است. شما 4 گرم در 1 لیتر استفاده کنید.
بذر کاکتوس:
تازه بودن و تمیز بودن بذر کاکتوس مورد مهمی هست که در هنگام خرید باید به آن توجه کرد. بذرهای تولید شده در ارم کاکتوس بعد از برداشت و تمیزشدن و شستشوی مناسب و خشک‌کردن در ظروف مخصوص در یخچال نگهداری میشود و بذرها بسیار تمیز و عاری از آلودگی است.
درصورتی‌که شما بستر کشت را به‌خوبی ضدعفونی کنید؛ ولی بذرهای شما آلوده باشد ممکن است بعد از کاشت دچار بیماری قارچی و در صورت عدم درمان در کل خزانه گسترش یابد. درصورتی‌که از فروشنده مطمئن نبودید میتوانید بعد از خرید بذرها را شسته و خشک کنید سپس اقدام به کاشت کنید.
ظرف کاشت یا کیسه پلاستیکی:
برای جوانه‌زنی بذر کاکتوس نیاز به رطوبت بالای 80 درصد هست. روش‌های مختلفی برای بالابردن رطوبت خزانه وجود دارد. یکی از ساده‌ترین‌ها استفاده از کیسه پلاستیک یا نایلون زیپ کیپ هست. یا میتوان از جانانی برای قراردادن خزانه‌ها داخل آن استفاده کرد. ما در ارم کاکتوس از نایلون زیپ کیپ برای کاشت استفاده میکنیم. بعد از 2 ماه کیسه‌ها عوض میکنیم تا دچار آلودگی و قارچ نشود.
آموزش کاشت بذر کاکتوس در خانه و گلخانه:
قدم اول:
گلدان‌های خزانه را ابتدا با مواد ضدعفونی‌کننده مثل الکل تمیز کنید. گلدان‌ها باید کوچک و کم‌عمق باشند، عمق آنها بیش از 10 سانتی‌متر و قطر 15 سانتی‌متر نباشد. زیرا ریشه‌های کاکتوس زیاد پایین نمی‌روند از مصرف خاک اضافی صرفه‌جویی کنید. شما برای شروع میتوانید از پک کاشت بذر کاکتوس که تمامی لوازم ضروری کاشت بذر کاکتوس که بسیار باصرفه و اقتصادی هست که شامل بذر، پیت ماس،کود گرانول کاکتوس، گلدان، کاور و غیره. است میتوانید از فروشگاه ارم کاکتوس تهیه کنید.
قدم دوم:
در این مرحله نوبت به ترکیب خاک می‌رسد ابتدا پیت ماس سیاه را الک کرده و تمامی ناخالصی موجود در پیت تماس را جدا میکنیم. سپس به سراغ کوکوپیت رفته و آن را نیز الک میکنیم با یک مواد یکدست و عاری از مواد زائد به دست می‌آید.
نکته مهم:
الک کردن به‌منظور جداکردن ناخالصی‌ها از پیت ماس و کوکوپیت بسیار حائز اهمیت است. اگر این کار را انجام ندهید امکان کپک زدن و آلودگی در خزانه بالا می‌رود.
حالا برای ترکیب خاک به روش ارم کاکتوس
۳۰ % پیت ماس
۳۰ % کوکوپیت
۳۰ % شن و ماسه
۵درصد زغال فعال
۵ % پرلیت
با هم مخلوط میکنیم سپس در ظرفی سربسته بستر کاشت خزانه را بسته‌بندی کرده تا رطوبت موجود را از دست ندهد و آلوده نشود.
نکته مهم در مورد اضافه‌کردن کوکوپیت به خاک خزانه به‌این‌علت است که پیت ماس بعد از مدتی در خاک حالت سفت بودن پیدا میکند ولی با اضافه‌کردن کوکوپیت این حالت کمتر اتفاق می‌افتاد و یک خاک نرم در اختیار ریشه گیاه قرار میدهد.
آماده‌کردن محلول ضدعفونی خاک خزانه کاکتوس:
برای کاشت بذر کاکتوس از قارچ‌کش کاپتان یا قارچ‌کش مانکوزب یا قارچ‌کشی که در بازار موجود است کمی بیشتر از دوز پیشنهادی مجاز استفاده کنید. یعنی اگر دوز مصرف قارچ‌کش کاربندازیم دو گرم در لیتر بود شما ۴ گرم در لیتر استفاده کنید. همچنین از سم حشره‌کش نیز برای ضدعفونی بستر کشت استفاده کنید که میتوانید در صورت مجاز بودن اختلاط سم با هم یکجا از این سموم استفاده کنید.
قدم سوم:
حالا گلدان‌های کاشت خزانه را آماده پرکردن از خاک میکنیم ابتدا کف گلدان را به‌اندازه ۲ سانتی‌متر جهت زهکشی گلدان لیکاپون یا شن درشت پر میکنیم. حالا ترکیب خاک که از قبل آماده کردیم داخل گلدان ریخته و خاک گلدان را یکدست و صاف میکنیم و به‌اندازه ۲ سانتی‌متر خالی می‌گذاریم. حالا کمی از سم گرانول استارکل جی و کود گرانول اسموکوت یا هر کود گرانول که در دسترس دارید روی سطح خاک بریزید و سپس به‌اندازه 1 الی 2 سانتی‌متر پیت ماس سیاه الک شده بریزید.
بعد از ریختن پیت ماس با قاشق یا وسیله‌ای سطح خاک را صاف میکنیم و بستر کشت خزانه آماده شده را برای ضدعفونی در محلول قارچ‌کش و حشره‌کش که از قبل تهیه کردیم قرار می‌دهیم. به مدت 15 دقیقه تا 30 دقیقه اجازه دهید سم قارچ‌کش از کف گلدان جذب خزانه شده و سپس خزانه را از داخل تشت سم خارج کرده و در داخل کاور قرار دهید و به مدت ۲ ساعت اجازه دهید استراحت کند.
قدم چهارم:
در این مرحله بذرها را توسط پنس استریل روی سطح خزانه گذاشته یا اگر پنس ندارید میتوانید بذرها را روی کاغذ ریخته و به‌آرامی روی بستر کشت پخش کنید. بهتر است بین بذرها حداقل یک سانتی‌متر فاصله بدهید، سپس توسط قاشق یا هر وسیله استریل کمی روی بذرها فشار دهید تا بذرها با سطح خاک کاملاً تماس پیدا کرده و رطوبت لازم را جذب کند و در هنگام جوانه‌زنی ریشه به‌خوبی در داخل خاک حرکت کند.
در ادامه کمی از محلول قارچ‌کش به همراه محرک جوانه‌زنی در دوز ملایم و استاندارد تهیه کنید و روی بستر کشت کاکتوس اسپری کنید و کمی از آن مایع را در ته نایلون کاور بریزید تا رطوبت بستر کشت به بالای ۹۰ % برسد درصورتی‌که رطوبت خزانه تأمین نشود، بذر ها به‌خوبی جوانه نمی‌زنند درب خزانه را بسته و در محیط با دمای ۲۵ الی 28 با نور ملایم و فیلتر شده نگهداری کنید.
نکات مهم بعد از کاشت کاکتوس:
تا دو ماه به‌هیچ‌عنوان به خزانه آب ندهید درب خزانه را باز نکنید مگر در موارد ضروری ولی هر روز نیاز است که خزانه را چک کنید و سبزشدن بذر و عدم آلودگی خزانه اطلاع پیدا کنید. در صورت وجود آلودگی و قارچ زدگی عامل بیماری و قارچ را توسط پنس استریل خارج کرده و بلافاصله با قارچ‌کش مربوطه با دوز مناسب و استاندارد خزانه را قارچ‌کشی کرده و دو ساعت درب خزانه باز گذاشته تا بخار مربوط به سم خارج شود و سپس درب خزانه را ببندید.
این ساده‌ترین روش کاشت بذر کاکتوس است که شما با رعایت تمامی مواردی که گفته شده میتوانید بهترین نتیجه را بگیرید، و با کسب تجربه در این راه یکی از حرفه‌ای‌ها در تولید کاکتوس شوید. فقط دقت کنید با خواندن این مطالب و کاشتن چندین باره بذر کاکتوس نمی‌توان به این راحتی حرفه‌ای شد. کاشت بذر کاکتوس چالش‌های بسیار زیادی دارد که در این مقاله تمامی تجربه‌های چندین‌ساله از کاشت بذر کاکتوس را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
آفات و بیماری‌های خزانه کاکتوس:
آفات خزانه کاکتوس:
یکی از رایج‌ترین حشرات که معمولاً به علت وجود رطوبت به خزانه‌ها حمله می‌کنند پشه سیاه گلدان Fungus Gnat و تریپس Thrips است. اگر این حشرات کنترل و درمان نشود خسارت جبران‌ناپذیری به خزانه‌های شما وارد میکند. در گلخانه ارم کاکتوس خسارت سنگینی از حملات پشه سیاه وارد شد که تجربه مقابله با این حشره در مقاله پشه سیاه گلدان به طور کامل صحبت کردیم، شما با مطالعه و شناخت این حشره میتوانید از خسارت آن جلوگیری کنید.
حشره تریپس یکی دیگر از آفت‌های است که به خزانه کاکتوس‌ها حمله میکند و با مکیدن و خراش دادن جوانه کاکتوس باعث خسارت به خزانه شما میشود. تنها یک‌گونه از تریپس ها به کاکتوس و ساکولنت ها حمله میکند که گونه تریپس گل غربی Western Flower Thrips نام دارد. برای شناخت کامل این حشره میتوانید مقاله چگونه با تریپس مبارزه کنیم مراجعه کنید.
پیشنهاد ویژه:
بیماری قارچی کاکتوس:
محیط رشد کاکتوس باید بسیار تمیز و عاری از هر گونه آلودگی باشد. شایع ترین آفت در خرانه کاکتوس بیماری قارچی هست که از همان ابتدا ممکن است در خزانه کاکتوس ایجاد شود که، علت های مخلتفی باعث قارچی شدن خزانه کاکتوس میشود. یکی از شایع ترین علت ها آلوده بودن بذر ها محیط آلوده، حمل و نقل یا گرد و خاک یا کهنه بودن بذر ایجاد میشود. تجربه شخصی خودم از بذر گیری از همان ابتدا بسیار در جمع آوری گپسول بذر دقت میکنم بعد از جدا سازی تمامی بذر ها شسته شده و در مکانی استریل مدتی هوادهی شده و بعد از خشک شدن در ظروف مخصوص نگهداری میشود.
کپک زدن بذر کاکتوس یا گیاهچه کاکتوس در خزانه یکی از مواردی هست که ممکن است در مراحل اولیه کشت بذر کاکتوس با آن مواجه شوید. یادگیری تمامی این موارد تجربی برای کسی که قصد آموزش کاشت بذر کاکتوس را دارد بسیار حایز اهمیت است.
قارچ زنگ نیز در زمانی رخ می دهد که خزانه شما بسیار رطوبت بالایی دارد هر چقدر هوا دهی منظم مخصوصا در اوج گرما صورت بگیرد مانع از ایجاد این قارچ می شود. چگونه متوجه شویم خزانه ما رطوبت بالایی دارد؟ بسیار ساده است، اگر روی درب خزانه قطرات آب تشکیل شده خیلی زیاد و متراکم باشد نیاز هست که روزی 1 ساعت هوادهی انجام دهیم ولی دقت کنید آلودگی وارد خزانه نشود.
درمان قارچ کاکتوس:
خزانه کاکتوس تا شش ماهگی نیاز به مراقبت نسبتا زیادی دارد. باید هر از گاهی خزانه ها رو برسی کرد که مشکل قارچی که رایج ترین بیماری های گیاه در این سن هست برسی و در صورت وجود علایم بیماری حذف و با استفاده از سموم تخصصی درمان کرد. توجه کنید اگر خزانه شما دچار بیماری نبود نیاز به قارچ کشی نیست. زیرا عموم مردم به قارچ کش های تخصصی دسترسی ندارند، و از قارچ کش های مرسوم بازاری استفاده می کنند که این سم ها معمولا باعث مقداری تنش و کاهش رشد خزانه می گردد. ولی سم تخصصی کاکتوس همچین مشکلی ایجاد نمی‌کند.